Ó Wembley go Filideilfia: Taispeántas nua Leabharlann Náisiúnta na hÉireann a thugann íomhánna ó cheolchoirmeacha Live Aid le chéile ag an gCartlann Náisiúnta Ghrianghrafadóireachta

Seoladh an taispeántas inniu ag an Aire Cultúir, Cumarsáide agus Spóirt, Patrick O’Donovan, TD, agus ar fhreastail Bob Geldof air, tugann sé léargas do lucht féachana ar dhath, ar fhuinneamh agus ar mhothúcháin an dá cheolchoirm íocónacha Live Aid a tionóladh i Staid Wembley agus Staid JFK i mí Iúil 1985.

Sa taispeántas nua seo, rinneadh níos mó ná seachtó grianghraf agus íomhá a choimeád go cúramach ó Chartlann Iontaobhas Band Aid, a bronnadh go fial ar an NLI in 2017. Trí shraith de thaispeántais iontacha, tugann an taispeántas an lucht féachana ar thuras amhairc de cheolchoirmeacha Live Aid, ag gabháil na hullmhúcháin a rinneadh sa chúlra, an t-atmaisféar agus na léirithe íocónacha ó bhannaí agus ealaíontóirí ar an dá thaobh den Atlantach de réir mar a chuaigh an lá ar aghaidh.

Ó Status Quo, U2 agus David Bowie i Londain, go Black Sabbath agus Run DMC in Filideilfia, tumann Live Aid i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann cuairteoirí i scála agus spiorad an imeacht íocónach seo ón ndlúthchaidreamh atá sa Chartlann Náisiúnta Ghrianghrafadóireachta.

Dúirt an tAire Cultúir, Cumarsáide agus Spóirt, Patrick O’Donovan, TD: “Tá Live Aid ar cheann de na chuimhneacháin chultúrtha is suntasaí den 20^ú haois, agus is mór an onóir dom an taispeántas nua seo a oscailt. Tugann na híomhánna cumhachtacha seo cuireadh dúinn ní hamháin cuimhneamh ar cheolchoirmeacha Live Aid, ach machnamh a dhéanamh freisin ar a n-oidhreacht agus ar an bhfreagairt dhaonnúil dhomhanda atá taobh thiar de na híomhánna. Tá áthas ar mo Roinn maoiniú a chur ar fáil do Leabharlann Náisiúnta na hÉireann ina ról agus ina hobair leanúnach chun na hoidhreachtaí sin a chaomhnú agus a chinntiú go mbeidh fáil éasca ag an bpobal orthu.”

Dúirt an deontóir, Bob Geldof: “Tá a chartlann bronnta ag Band Aid ar Leabharlann Náisiúnta na hÉireann. Is cosúil gur baile oiriúnach a bhí ann mar go raibh Éire go hiontach ar an lá agus í ag bronnadh níos mó ar Live Aid ná aon tír eile ar Domhan, ar bhonn comhréireach. Bhí an chuma air go raibh sé oiriúnach freisin mar gur mhúnlaigh eagraithe agus a rannpháirtithe na hÉireann cuid mhór de loighic Live Aid ina n-óige.

“Agus coimeádaithe an bhailiúcháin seo ag scagadh trí méideanna ollmhóra de doiciméid, beidh an taispeántas seo ar an gcéad cheann de mhórán eile. Tá Iontaobhaithe Band Aid sásta go bhfuil meas ag an Leabharlann Náisiúnta ar a mbronntanas agus go dtuigeann siad a luachanna, ní hamháin mar fhoinse staire cultúrtha comhaimseartha, ach mar acmhainn amach anseo le haghaidh taispeántais eile a bheidh úsáideach do mhic léinn polaitíochta, eacnamaíochta agus forbartha, agus freisin do pháistí scoile a d’fhéadfadh foghlaim nach bhfuil an domhan do-athraithe. Is féidir an t-athrú sin a dhéanamh agus seo an chaoi, fadó, ar thosaigh glúin eile ag cur athrú i bhfeidhm trí theanga dhomhanda choiteann ar a dtugtar RocknRoll a úsáid, agus trí shárbhua a n-ealaíontóirí agus flaithiúlacht a lucht féachana. Leanann Band Aid de bheith ag obair leis na daoine is boichte san Afraic go dtí an nóiméad a bhfuil sé seo á léamh agat.”

Dúirt an Dr Audrey Whitty, Stiúrthóir Leabharlann Náisiúnta na hÉireann: “Sa ráiteas tosaigh a bhí ag Bob Geldof do Live Aid: An Seó is Mó ar Domhan iarrann sé ar léitheoirí ‘cuimhneamh ar an lá seo ar feadh bhur saoil ar fad’. A bhuíochas le síntiús flaithiúil cartlainne Iontaobhas Band Aid do Leabharlann Náisiúnta na hÉireann, maireann cuimhne Live Aid trí na grianghraif, na híomhánna, saothar ealaíne agus na litreacha pearsanta atá faoinár gcúram anois. Tá áthas ar Leabharlann Náisiúnta na hÉireann rogha díobh seo a roinnt leis an bpobal i dtaispeántas thar a bheith bríomhar. Agus an t-ábhar íocónach seo á chaomhnú agus á chur i láthair, cuirfear feabhas ar oidhreacht Live Aid agus leanfaidh sí ar aghaidh i gcuimhne chultúrtha na hÉireann.”

Beidh an taispeántas saor in aisce seo ar oscailt don phobal gach lá (10.00am – 4.00pm) ón 24 Meán Fómhair 2025. Áireofar ar chlár an taispeántais sraith tionscnamh for-rochtana ón NLI freisin, ag scrúdú tuiscint na hÉireann ar an Aetóip sa ré i nidiaidh Live Aid agus ar thraidisiúin shaibhre chultúrtha na tíre, san am atá thart agus sa lá atá inniu ann.

Leanann Live Aid i Leabharlann Náisiúnta na hÉireann obair leabharlannaithe agus ag an NLI ag catalógú agus ag digitiú rogha ábhar ó 400 bosca d’ábhar riaracháin, déantáin agus réada 3T, chomh maith le breis agus 2,000 íomhá a dhoiciméadaíonn ceolchoirmeacha Live Aid. Cuireadh na 2,000 íomhá nua-dhigitithe ar fáil don phobal ag an Leabharlann Náisiúnta i mí Iúil na bliana seo, ag comóradh 40 bliain Live Aid agus tá siad ar fáil ar líne anois go buan ag www.nli.ie

Tá go leor cáipéisí eile, scéalta pearsanta, comhfhreagras le deontóirí, rialtais agus craoltóirí, chomh maith le saothar ealaíne, taifeadtaí fuaime, agus na céadta litreacha pearsanta i gCartlann Iontaobhas Band Aid, rud a léiríonn scála agus castacht na hiarrachta a bhí taobh thiar de Live Aid. Tá an chartlann catalógaithe ag an NLI agus cuirfear ar fáil do thaighdeoirí í in am trátha.

Beidh siad siúd a thugann cuairt ar an NLI sna blianta amach romhainn in ann an t-ábhar seo a fheiceáil inár ngailearaithe taispeántais nua sa Sciathán Thiar de phríomhfhoirgneamh an NLI ar Shráid Chill Dara tar éis an athfhorbairt mhór atá beartaithe. Inseoidh sé scéal níos leithne faoi Iontaobhas Band Aid freisin. I measc na bpleananna breise, tá taispeántas taistil do lárionaid phoiblí agus chultúrtha ar fud na hÉireann, rud a thabharfaidh an bailiúchán suntasach seo chuig bailte agus pobail ar fud na tíre.

CRÍOCH