Ag comóradh 250 Bliain ó Rugadh Dónall Ó Conaill

Óráidí den scoth, eagraí polaitiúil agus abhcóide ar son athchóiriú neamhfhoréignigh ab ea Ó Conaill, agus threoraigh sé an feachtas ar son Fhuascailt na gCaitliceach agus bhunaigh sé Comhlachas Aisghairm an Aontais chun dúshlán a thabhairt ag Acht an Aontais. Ba é Ó Conaill, ar a dtugtar ‘An Fuascailteoir’, an chéad Chaitliceach a bhuaigh suíochán i bParlaimint na Breataine ar feadh níos mó ná 100 bliain. Chuidigh Ó Conaill le samhail de shlógadh mór síochánta a chruthú a raibh tionchar aici ar ghluaiseachtaí i bhfad níos faide i gcéin ná Éirinn. 

Agus muid ag comóradh 250 bliain a bhreithe i mbliana, tugann Leabharlann Náisiúnta na hÉireann (NLI) cuireadh don phobal saol agus oidhreacht duine de na figiúirí polaitiúla is suntasaí sa náisiún a athfhionnadh trínar mbailiúcháin de chuid Dhónaill Ó Conaill nach bhfuil ar fáil in aon áit eile. 

Dúirt an Dr. Audrey Whitty, Stiúrthóir Leabharlann Náisiúnta na hÉireann: “Is éard atá i gceist leis na bailiúcháin gan sárú sa Leabharlann Náisiúnta ar shaol, ar shaothar, ar chomhghleacaithe agus ar theaghlach Dhónaill Uí Chonaill ná fianaise dhíreach ar an méid a chuir sé le gluaiseacht pholaitiúil na hÉireann agus na hEorpa sa 19ú haois. Léiríodh lena shlógadh tacaíochta ó bhun an phobail ar fud na hÉireann agus i measc dhiaspóra na hÉireann le modhanna síochánta, daonlathacha agus stocaireachta, rud a thugann ceann de na stair is saibhre ina leith seo d’Éirinn aon áit ar domhan.”  

Déan Saol Uí Chonaill a fhiosrú trí Bhailiúcháin NLI 

Tá ceann de na bailiúcháin chartlainne is saibhre ar domhan atá tiomnaithe do Dhónall Ó Conaill san NLI, a thugann léargas gan sárú ar a shaol agus a oidhreacht. Tá réimse fairsing doiciméad lámhscríbhinne agus ábhar amhairc sna bailiúcháin iontacha seo, atá uathúil ina ndoimhneacht agus ina leithead, ina ndéantar cur síos ar a chuid éachtaí poiblí agus a chuid cuimhneacháin phríobháideacha araon. Mar leabharlann taifead na hÉireann agus leabharlann taisce dlíthiúil, caomhnaíonn an NLI gach saothar foilsithe a bhaineann le hÓ Conaill freisin, rud a fhágann gur acmhainn riachtanach í dóibh siúd atá ag déanamh taighde ar an bhfigiúr ríthábhachtach seo.  

Déan iniúchadh ar na bailiúcháin uathúla seo chun tuilleadh a fhoghlaim faoi Ó Conaill agus tuiscint níos doimhne a fháil ar na gluaiseachtaí coitianta a raibh sé i gceannas orthu. 

I measc na mbuaicphointí inár mbailiúchán tá: 

Comhfhreagras Polaitiúil 

Litreacha idir Ó Conaill agus a bhainisteoir polaitiúil agus airgeadais, PV Fitzpatrick, chomh maith le comhfhreagras leis an bhfealsamh Jeremy Bentham. Tugann na doiciméid seo léargas luachmhar ar rannpháirtíocht Uí Chonaill i ndreamanna polaitiúla agus intleachtúla idirnáisiúnta. 

Litreacha Pearsanta agus Cáipéisí Teaghlaigh

Tugann comhfhreagras dlúth idir Ó Conaill agus a bhean chéile, Mary, cuntas ar a saol le chéile, óna gcúirtéireacht sa bhliain 1800 go dtí bás Mary sa bhliain 1836. 

Tá páipéir a bhaineann le muintir Uí Chonaill agus Tigh Mór Dhoire Fhíonáin, 1773-1931, lena n-áirítear gníomhais, deontais agus deimhnithe a bhaineann le muintir Uí Chonaill, ábhar ginealaigh a bhaineann le muintir Uí Chonaill, agus comhfhreagras teaghlaigh, ar fáil anseo.

Clúdach Nuachtáin Stairiúil 

Tuairiscí ó The Nation, nuachtán a bhunaigh na hÉireannaigh Óga, a bhí ina mbaill de Chomhlachas Aisghairm an Aontais de chuid Uí Chonaill. Leis an gclúdach seo, déantar doiciméadú ar na "hOllchruinnithe" cáiliúla in 1843, inar éiligh na mílte duine go síochánta aisghairm Acht an Aontais. Faigh tuilleadh eolais faoinár mbailiúchán nuachtán anseo. 

Ábhair Amhairc 

Rianaíonn an Bailiúchán Priontaí agus Líníochtaí éabhlóid íomhá phoiblí Uí Chonaill go hamhairc, ó phortráidí luatha a thugann mionsonraí faoina ghairm bheatha dlí go híomhánna níos déanaí a chuireann béim ar a shuntas polaitiúil. Áirítear leis seo léaráidí tacúla agus cartúin aoracha araon, a ghabhann gnéithe conspóideacha agus claochlaitheacha a cheannaireachta. 

Comóradh Náisiúnta 

D’fhógair an tAire Cultúir, Cumarsáide agus Spóirt, Patrick O’Donovan, le déanaí seoladh Chlár Comórtha Dhónaill Uí Chonaill mar chomóradh 250 bliain ó rugadh é. Is féidir tuilleadh eolais faoi Chlár Comórtha Dhónaill Uí Chonaill de chuid an Rialtais a fháil anseo.

Déan iniúchadh ar Dhónall Ó Conaill ag do Leabharlann Náisiúnta na hÉireann 

Tá rochtain saor in aisce ar bhailiúcháin na Leabharlainne Náisiúnta ar Dhónall Ó Conaill d’aon duine a bhfuil fiosracht aige faoin bhfigiúr lárnach seo i stair na hÉireann agus an domhain.  

Cuirtear fáilte roimh chách na hábhair seo a iniúchadh ag NLI trínár seirbhísí saor in aisce do léitheoirí. Cláraigh le haghaidh Ticéad Léitheora  agus tabhair cuairt ar ár seomraí léitheoireachta chun rochtain dhíreach a fháil ar na bailiúcháin. Tá go leor míreanna digitithe freisin agus is féidir rochtain a fháil orthu tríd ár gcatalóg ar líne.